14 Eylül tarihli yazımda “Yaratılışta kadın korunmuştur” ve 1 Ekim tarihli yazımda da “Kur’an şiddetine karşı önerilerim” konularına değinmiştim. Bugünkü yazımda ise Kur’an’da 3 aşamalı olarak kadının haklarının gözetildiği ve özellikle korunmuş olduğunu ayetler ışığında açıklamaya çalışacağım.
- O’nu anlayarak okuyan ve aklını kullanan insana hitap ederek
- Kadını ve erkeği aynı ayette kullanıp eşitleyerek
- Gelenekleri yıkan devrimler /yenilikler gerçekleştirerek
Bu 3 aşamaya yönelik ilgili ayetlerle konuyu pekiştirelim:
- O’NU ANLAYARAK OKUYAN VE AKLINI KULLANAN İNSANA HİTAP EDEREK
Kur’an’da kullanılan ifadelere bakılınca, sanki sadece erkeğe hitap etmekte olduğu izlenimi vermekte ve kadınlar ötekileştirilmiş gibi ön yargı oluşmaktadır. Asırlardır da bu ön yargı kesinmiş gibi erkekler tarafından öyle de değerlendirilmiş ve kendilerine ayrıcalık tanınmış olduğu yaklaşımı benimsenmiştir. Hâlbuki Arapça dilinin bir kullanım özelliği gereği “Tüm çoğul kelimeler ve cansız nesneler dişil kalıp ile ifade edilirler. Fakat kullanılan ifade dişil olduğu halde, insan olarak her iki cinse hitap edilmiş demektir ve bu sırada cinsiyet söz konusu değildir.
”Toplumsal ilişkilerle ilgili sözcükler, örneğin kanun, yönetmelik, resmi yazılar vs tamamen eril kalıplarla ifade edilir ve yazılırlar, fakat yine bu sırada insan olarak her iki cinse hitap edilmiş demektir ve dolayısıyla da yine bu hitap ile karşılaşıldığında cinsiyet söz konusu değildir.
Bu önemli bilgiden sonra ayetlerle konuyu açıklamaya geçebiliriz:
- Dünya'nın, insan nesli için düzenlenmiş olduğu belirtilmiş ve cinsiyet söz konusu edilmemiştir (Casiye-13)
Casiye-13. Allah göklerde ne varsa, yerde ne varsa tümünü, kendinden bir iyilik olarak, sizin yararlanmanıza elverişli bir durumda yaratmıştır. Aklını kullanan, düşünen ve araştırıp öğrenen bir topluluk için elbette bunlardan alınacak ibretler /dersler /bilgiler vardır.
- Üst kimlik insan kabul edilmiş ve “Ya eyyuhen NAS” hitabı kullanılmıştır (Nisa-1, Hac-1)
- Cinsiyet belirtmeksizin bütün Ruh'larla Dünya'ya gönderilmeden önce, Elest-i Bezmi denilen yerde "Kalu Belë = Evet deyip söz verdiler" denilerek 7 konuda anlaşma yapılmıştır (A’raf-172)
- 172. Rabbin, her ne zaman Âdemoğullarının bellerinden soylarını çıkarmayı /insan neslini oluşturmayı kararlaştırdıkça, onlardan kendi nefsleri için söz alır ve birbirlerine birbirlerini şahit tutarak; "Elestü birabbikum - Ben, sizin Rabbiniz değil miyim?" diye sorunca, "Evet, şahitlik ediyoruz, Sen bizim Rabbimizsin - kalu belâ” derler. Biz bu işlemi, son kıyamet /hesap gününde, "Biz bunu bilmiyorduk" demeyesiniz diye yapıyoruz.
- Yaratılmadan önce Beşerin İns denilen Dünya öğrencisi Ruh kısmına, cinsiyet belirtmeksizin Kur'an'ın öğretildiği (Rahman-1-3), yine beşerin Kur'an'a uyma anlaşmasına da sadık olmasının istendiği (Ra’d-20) vurgulanmıştır.
Ra’d-20. Zaten Kur'an'ın gerçek olduğuna iman edenler, Allah ile yapmış oldukları anlaşmanın şartlarını /misakı yerine getirirler ve verdikleri sözlerinden caymazlar.
- Bütün beşerlerin, Allah'ın tek dini olan İslâm fıtratında yaratılmış oldukları belirtilmiştir (Rum-30)
- Kur'an’ın, bütün insanlara indirilmiş olduğu ve dolayısıyla da bir meslek kitabı olmadığına dikkat çekilmiştir. Bu nedenle de insanların Kur'an'ı anlayarak okumaları şart olmakta ve bu konunun önemi Kur'an'da birden fazla ayette vurgulanmaktadır (Müddessir-6, 49-50, Furkan-30, Cumu'a-5)
Cumu’a-5. Kendilerine Tevrat verilip de, onu anlayarak okumadığı için Allah’ın buyruklarını da yerine getirmeyen topluluğun örneği, yük olarak içinde ne olduğunu bilmediği kitaplar taşıyan eşeğin durumuna benzer. Allah'ın ayetlerinin gerçek anlamlarını bilmediği için red eden ve dolayısıyla da istenenlere uymayan bir topluluğun durumu ne kötüdür. Allah, bu şekilde zulme sapmış bir toplumun hidayete /doğru yola ulaşmasını gerçekleştirmez.
- Her iki cinsin Özgür iradeye sahip olduğu açıklanmıştır (Ahzab-72)
- Allah’a iman etme ve tövbe etme haklarında oluşta insana değinilmiştir (Tövbe-112)
- Müminler kardeştir denilmiş ve cinsiyet farklılığı söz konusu edilmemiştir (Hucurat-10)
- Allah'ın ipine, yani Kur'an'a ve Kur’an’da bildirilen Muhkem (değişmez ana kurallar bütünü demek olan Allah’ın tek dini Din İslam'a sarılma hakları bakımından insana hitap edilmiştir (Al-i İmran-103)
- Okuma-öğrenme-bilim-sanatsal faaliyetler yapma ve öğretme hakkının insana ait olduğu vurgulanmıştır ('Alak-1-5)
2. KADINI VE ERKEĞİ AYNI AYETTE KULLANIP EŞİTLEYEREK - Kadın ve erkeğin toplumun idarecisi olabileceği, Sebii Melikesi örneği ile açıklanmıştır- (Neml-22-23)
- Kadın ve erkeği, ibad etme /Allah’a kulluğunu ifade etme ve faydalı /salih amellerde bulunma sorumluluğunda yan yana kullanmış ve cinsiye ayırımı yapılmamıştır (Nahl-97, Feth-5-6 Bakara-21, Nisa-124)
- Müslüman ve mümin kadın ve erkeğe birlikte hitap edilmiştir (Ahzab-35)
- İnancı olanlar arasında (kadın ve erkek) evliliği serbest olduğu vurgulanmıştır (Nur-32, Bakara-221)
- Doğacak çocuğun kız veya erkek oluşunu Allah'ın belirlemekte ve böylece de genel sayının eşitlenmekte olduğu belirtilmiştir (Şura-49)
- Vasiyet yapma ve mirasta hak verilmeğe başlanmıştır (Bakara-180)
- Aileyi geçindirme sorumluluğu her iki eşe çalışmaları ve kazançlarında yardım için pay ayırmaları açıklanarak ortak verilmiş (Nisa-32), kadının çalışmadığı durumda ise erkeğe bırakılmış ve bu sorumluluk, tekrar evlenmeleri durumunda son sözün erkekte olduğu açıklaması ile vurgulanmıştır (Bakara-228)
- Hz. Nuh ve Hz. Muhammed'in şefaat için her iki cins için dua etmesi istenmiş, ki bu ikaz kadın ve erkek eşitliğini vurgulamaktadır (Muhammed-19, Nuh-28)
- Sosyal etkinliklerde de cinsiyet farkı olmadan ayrı veya birlikte olmanın sakıncası olmadığına ilişkin önerilerde bulunmaktadır (Nur-61)
- Günah işleme veya sevap alma hakları yönünden yan yana yer verilmiştir (Tövbe-67)
- Mahşer günü, cinsiyet farkı ve ayrıcalığı olmaksızın bütün insanları hesaba çekileceğine değinilmiştir (Hadid-12)
- Her iki cinsin de Cennet veya Cehenneme gidecekleri belirtilmiştir (Tövbe-68, 72)
- Allah, özgür irade, sorgulayıcı akıl ve sorumluluk demek olan emaneti taşıma sorumluluğunu, hem kadın, hem de erkeğe vermiştir (En'am-165, Ahzab-73)
Aynı konuya bir sonraki yazıda inşallah devam etmek üzere.
NOT: NÖVAK Vakfımızın kitaplarının gelirleri ile Eskişehir Tıp Öğrencilerine burs veriyoruz. Özel günlerinizde kitaplardan alır veya hediye ederseniz bize destek olur ve öğrenci sayımız artar: "DİN VE BEYİN", "SON DAVET KUR'AN Tercümesi", "KUR’AN KADINI KORUYOR", "OKU! Konularına göre Kur'an ayetleri", "KUR'AN'IN KULU KÖLESİ MEVLANA", “TEVRAT VE İNCİL’DE ÖNCEKİ İSLAM”, “KUR’AN VE SON İSLAM” ve “ALLAH İLE ANLAŞMAMIZ VAR”
