Belki içten içe çok derinlerde bir yerde yanlış şeyler olduğunu seziyorlar.
Belki akıllarının cılız sesi belli belirsiz bunu yapmasan iyi olur, diye fısıldıyor.
Kim başlattı bilmiyorum, bunun da bir önemi yok, şimdi herkes böyle... O zaman ben niçin yapmayayım, diye düşünüyorlar.
Herkes yapıyor denildiği zaman yığının davranışı kıstas oluyor. Yığının absürtler yumağına karışmayan, birey olabilmiş, doğru ile yanlışı kendi kendine ayırabilen, sürünün hükmünü sorgulayarak beynini devreye sokup çıkarım yapabilen tek tük akıllı telefon kullanıcısı, "Ne münasebet ayıptır yahu!" diyebiliyor.
Yemek yeme adabı, sofra adabı, sohbet etme adabı, selamlaşma adabı, tartışma adabı ve sayamayacağım pek çok adap var. Fakat henüz yeni olduğu için sosyal medya adabı oluşmadı.
Dijital alan için muaşeret kurallarının yıllar içinde şekillenmesi, benimsenmesi mümkün mü, bunu görebilir miyim bilmiyorum.
Çünkü bu devasa sirkte herkes çılgınlar gibi eğlence peşinde, herkes vakit öldürme peşinde, herkes gönül eğleme ve çoğunlukla şan şöhret peşinde. Bu koca sirkte, baş döndüren karmaşada hatta cinnet hâlinde ayıpmış, edepmiş kimsenin umurunda değil. İsteyen istediğini yapıyor. Kabalık, zorbalık hat safhada.
Danyal Kürek "Whatsapp'dan görüntülü aranınca acayip rahatsız oluyorum. Saç, sakal birbirine karıştı, korona yüzünden berbere gitmedim. Tam mağara adamı gibi oldum. Bir de görüntülü arıyorlar. Aramayın kardeşim, arayacaksanız normal telefondan arayın." şeklinde tivit atmış.
Kişi görüntülü arama teknolojisine sahip olunca karşısındaki izin veriyor mu, vermiyor mu, müsait bir saat mi, samimiyet, yakınlık derecesi uygun mu, değil mi göz önünde bulundurmadan arama yapabiliyor.
O an düşündüğü tek şey kendi keyfi eğlencesi. Belki küçükken pek oyuncağı olmayan bir çocuktu, şimdi bu tür şeylerle oyalanarak geçmişi telafi ediyor. Düpedüz tek taraflı cümbüş vadeden çocukça bir oyun oynuyor. Oynuyor oynamasına da... Her ne kadar elindeki telefonu oyuncak yerine koysa da insanlar oyuncak değil, zevk aracı da değil.
Sonra bir de fotoğraf çekip sormadan, izin almadan paylaşma çılgınlığı var. Sosyal medyada girişilen gösterilerin, mübalağalı, yalan yanlış cümlelerin, şiddet pornosu içeren görsellerin, daha sayamayacağım pek çok aşırılığın hemen hemen hepsi beğenilmek, övgü almak, sevilmek için. Dikkatleri üzerinde toplamak, alkış almak için…
Sanki buranın kimi sakinleri küçükken hiç sevilmemiş, başı okşanmamış, aferin sana denilip sırtı sıvazlanmamış, gözlerine sevgiyle bakılmamış küçük bir çocuk gibi.
Sanki buranın kimi sakinleri ergenlik çağına geldiğinde, yoldan geçenler dönüp baksın diye bisiklet gidonunu tutmadan süren, ilgi çekmek için umutsuzca çırpınan bir yeni yetme gibi.
Bir de buranın sakinlerinin davranışları, gökyüzünde dalgalanarak aynı yöne giden kuş sürüsüne benzer. Hepsi birden başını aynı yöne çevirebilir. Bir çocuk tecavüzcüsünü linç edip hesabını sorabilir. Hepsi birden çocukluk fotoğraflarını paylaşabilir. Tekkeye çaput bağlayanlarla, türbelerden medet umanlarla dalga geçip hasta çocuğu, anası, babası, eşi için dua isteyerek dijital yakarışta bulunabilir... Hepsi birden adalet dağıtayım derken bir masuma kara çalabilir.
Bakmayın siz, herkesin kendi sosyal medya hesabı vardır ama algı ve tepkiler kolektif. Ne yazık ki görgüsüzlük, saygısızlık, terbiyesizlik, hoyratlık da kolektif.
